Surah Al-Jathiya - Azerbaijani Translation by Vasim Mammadaliyev And Ziya Bunyadov
حمٓ
Ha, Mim
Surah Al-Jathiya, Verse 1
تَنزِيلُ ٱلۡكِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
Kitabın (Qur’anın) nazil edilməsi yenilməz quvvət, hikmət sahibi (olan Allah) tərəfindəndir
Surah Al-Jathiya, Verse 2
إِنَّ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ
Həqiqətən, goylərdə və yerdə mo’minlər ucun ibrətlər vardır
Surah Al-Jathiya, Verse 3
وَفِي خَلۡقِكُمۡ وَمَا يَبُثُّ مِن دَآبَّةٍ ءَايَٰتٞ لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
Sizin yaradılısınızda və (Allahın yer uzunə) yayıb səpələdiyi canlılarda tam yəqinliklə inanlar ucun (Allahın birliyinə, qudrət və əzəmətinə, qiyamət gununun haqq olmasına dəlalət edən) əlamətlər vardır
Surah Al-Jathiya, Verse 4
وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن رِّزۡقٖ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَتَصۡرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ ءَايَٰتٞ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Gecə və gunduzun bir-birinin ardınca gəlib-getməsində, Allahın ruzi vermək ucun goydən yagıs yagdırmasında, onun vasitəsilə yeri olumundən (quruduqdan) sonra diriltməsində və kuləkləri (muxtəlif tərəflərə) yonəltməsində agılla dusunənlər ucun (Allahın hər seyə qadir olmasını subut edən) dəlillər vardır
Surah Al-Jathiya, Verse 5
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَيۡكَ بِٱلۡحَقِّۖ فَبِأَيِّ حَدِيثِۭ بَعۡدَ ٱللَّهِ وَءَايَٰتِهِۦ يُؤۡمِنُونَ
(Ya Peygəmbər!) Bunlar Allahın ayələridir (qudrət nisanələridir). Biz onları (Cəbrail vasitəsilə) sənə dogru oxuyub bildiririk. Bəs onlar Allaha və Onun ayələrinə (Qur’ana) inanmadıqdan sonra hansı kəlama inanırlar
Surah Al-Jathiya, Verse 6
وَيۡلٞ لِّكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٖ
Yalana dadanmıs, gunaha duskun hər kəsin vay halına
Surah Al-Jathiya, Verse 7
يَسۡمَعُ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسۡتَكۡبِرٗا كَأَن لَّمۡ يَسۡمَعۡهَاۖ فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٖ
O, Allahın ayələrini ozunə oxundugunu esidir, sonra guya onları esitmirmis kimi (Allahın əmrinə qarsı) təkəbbur gostərərək (kufrundə) israr edib durur. (Ya Peygəmbər!) Beləsinə siddətli bir əzabla mujdə ver
Surah Al-Jathiya, Verse 8
وَإِذَا عَلِمَ مِنۡ ءَايَٰتِنَا شَيۡـًٔا ٱتَّخَذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَـٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
O, ayələrimizdən bir sey oyrənib bildiyi zaman onu laga qoyur. Məhz belələri (qiyamət gunu) alcaldıcı bir əzaba ducar olacaqlar
Surah Al-Jathiya, Verse 9
مِّن وَرَآئِهِمۡ جَهَنَّمُۖ وَلَا يُغۡنِي عَنۡهُم مَّا كَسَبُواْ شَيۡـٔٗا وَلَا مَا ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِيَآءَۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٌ
Qarsıda (oləndən sonra) onları Cəhənnəm gozləyir. Nə qazandıqları dunya malı, nə də Allahdan basqa dost tutduqları (ibadət etdikləri butlər) onlara bir fayda verəcəkdir (Allahın əzabını onlardan dəf edəcəkdir). Onlar boyuk bir əzaba ducar olacaqlar
Surah Al-Jathiya, Verse 10
هَٰذَا هُدٗىۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ لَهُمۡ عَذَابٞ مِّن رِّجۡزٍ أَلِيمٌ
Bu (Qur’an) bir hidayətdir. Rəbbinin ayələrini inkar edənləri cox siddətli, agrılı-acılı bir əzab gozləyir
Surah Al-Jathiya, Verse 11
۞ٱللَّهُ ٱلَّذِي سَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡبَحۡرَ لِتَجۡرِيَ ٱلۡفُلۡكُ فِيهِ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Gəmilərin Onun əmri ilə dənizdə uzməsi və sizin də Onun lutfundən (orada) ruzi axtarmanız ucun dənizi sizə ram edən Allahdır! Bəlkə, sukur edəsiniz
Surah Al-Jathiya, Verse 12
وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا مِّنۡهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Goylərdə və yerdə nə varsa, hamısını oz tərəfindən sizin ixtiyarınıza qoyan da Odur. Həqiqətən, bunda dusunən bir qovm ucun ibrətlər vardır
Surah Al-Jathiya, Verse 13
قُل لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ يَغۡفِرُواْ لِلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ أَيَّامَ ٱللَّهِ لِيَجۡزِيَ قَوۡمَۢا بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
(Ya Peygəmbər!) Iman gətirənlərə de ki, Allah etdiyi əməllərə gorə hər hansı bir qovmun cəzasını (ozu) versin deyə, Allahın (əzab) gunlərindən qorxmayanları (əzab gunlərinə, qiyamətə inanmadıqları ucun gozləməyənləri) bagıslasınlar! (Bu ayənin hokmu sonralar cihad haqqındakı ayə ilə ləgv edilmisdir)
Surah Al-Jathiya, Verse 14
مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَسَآءَ فَعَلَيۡهَاۖ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ تُرۡجَعُونَ
Kim yaxsı bir is gorsə, xeyiri ozunə, kim də bir pislik etsə, zərəri ozunə olar! Sonra siz oz Rəbbinizə dogru qaytarılacaqsınız
Surah Al-Jathiya, Verse 15
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا بَنِيٓ إِسۡرَـٰٓءِيلَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
And olsun ki, Biz Israil ogullarına Kitab, hikmət (Tovratda olmayan hokmlər, yaxud mubahisəli məsələləri ədalətlə həll etmək bacarıgı) və peygəmbərlik əta etmis, onlara pak ne’mətlərdən ruzi vermis və onları aləmlərə (zəmanələrindəki bəsər ovladına) ustun etmisdik
Surah Al-Jathiya, Verse 16
وَءَاتَيۡنَٰهُم بَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِۖ فَمَا ٱخۡتَلَفُوٓاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
Onlara din isində (dini məsələlərdə və ya Muhəmməd əleyhissəlamın peygəmbər gondəriləcəyi barədə) acıq-askar dəlillər vermisdik. Onlar yalnız (tovhid, dini əmrlərin busbutun həqiqət oldugu haqda) ozlərinə elm (qəti dəlillər) gəldikdən sonra aralarındakı həsəd (ədavət) uzundən (dində) ixtilafa dusdulər. (Ya Rəsulum!) Həqiqətən, sənin Rəbbin ixtilafda olduqları məsələlər barəsində qiyamət gunu onların arasında hokm edəcəkdir
Surah Al-Jathiya, Verse 17
ثُمَّ جَعَلۡنَٰكَ عَلَىٰ شَرِيعَةٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ فَٱتَّبِعۡهَا وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ
Sonra (ya Rəsulum!) səni də dində səriət sahibi (bir səriət uzrə qaim) etdik. Sən ona (o səriətə) tabe ol və (haqqı) bilməyənlərin nəfslərindən gələn istəklərə uyma! (Yoxsa ozunu məhvə ducar edərsən! Peygəmbər mə’sum oldugu ucun Muhəmməd əleyhissəlama gondərilən bu əmrlər əslində onun ummətinə aiddir)
Surah Al-Jathiya, Verse 18
إِنَّهُمۡ لَن يُغۡنُواْ عَنكَ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۚ وَإِنَّ ٱلظَّـٰلِمِينَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۖ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُتَّقِينَ
Subhəsiz ki, onlar Allahdan gələcək bir seyi (bəlanı, əzabı) səndən dəf edə bilməzlər. Zalımlar (kafirlər) bir-birinin dostudurlar, Allah isə muttəqilərin dostudur
Surah Al-Jathiya, Verse 19
هَٰذَا بَصَـٰٓئِرُ لِلنَّاسِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
Bu (Qur’an) insanlar ucun bəsirət gozu, (axirətə) tam yəqinliklə inanan bir qovm ucun də hidayət (dogru yolu gostərən rəhbər) və mərhəmətdir
Surah Al-Jathiya, Verse 20
أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِينَ ٱجۡتَرَحُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن نَّجۡعَلَهُمۡ كَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ سَوَآءٗ مَّحۡيَاهُمۡ وَمَمَاتُهُمۡۚ سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
Yoxsa dunyada pis əməllər edənlər (axirətdə) onları iman gətirib yaxsı islər gorənlərlə bir tutacagımızı, onların həyatlarının və olumlərinin eyni olacagını guman edirlər?! Onlar nə pis muhakimə yurudurlər! (Dunyada naz-ne’mət icində yasayan kafirlər: “Əgər qiyamət gunu, axirət dogrudursa, Allah bizə orada da firavan həyat bəxs edəcəkdir!” – deyirlər. Xeyr, onların axirət həyatı cox pis olacaq, əzab icində kecəcəkdir. Dunyada aldıqları ləzzət, axirətdə burunlarından tokuləcəkdir. Gozəl axirət həyatı yalnız dunyada Allah, din yolunda məsəqqətlərə dozmus mo’minlərə məxsusdur)
Surah Al-Jathiya, Verse 21
وَخَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّ وَلِتُجۡزَىٰ كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
Allah goyləri və yeri haqq-ədalətlə və hər kəsin qazandıgı nə isə onun muqabilində əvəz (qarsılıq) gorməsi ucun yaratmısdır. Və onlara hec bir haqsızlıq edilməyəcəkdir. (Yaxsı əməl sahibinə mukafat veriləcək, pislik edən də oz pisliyi muqabilində cəzalandırılacaqdır)
Surah Al-Jathiya, Verse 22
أَفَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ وَأَضَلَّهُ ٱللَّهُ عَلَىٰ عِلۡمٖ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمۡعِهِۦ وَقَلۡبِهِۦ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِۦ غِشَٰوَةٗ فَمَن يَهۡدِيهِ مِنۢ بَعۡدِ ٱللَّهِۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
(Ya Peygəmbər!) Nəfsini ozunə tanrı edən və Allahın bilərəkdən (onu hələ yaratmamısdan gələcəkdə kafir olacagını bildiyi ucun) yoldan cıxartdıgı, qulagını və qəlbini mohurlədiyi, gozunə də pərdə cəkdiyi kimsəni gordunmu? Allahdan basqa kim onu dogru yola sala bilər?! Məgər dusunub ibrət almırsınız? (Haqqı bildiyi halda kufr edənin cəzası, haqqı bilmədən, cahilliyi uzundən kufr edənin cəzasından daha agırdır. Cunki alimlə cahilin məs’uliyyəti eyni ola bilməz)
Surah Al-Jathiya, Verse 23
وَقَالُواْ مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا نَمُوتُ وَنَحۡيَا وَمَا يُهۡلِكُنَآ إِلَّا ٱلدَّهۡرُۚ وَمَا لَهُم بِذَٰلِكَ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِنۡ هُمۡ إِلَّا يَظُنُّونَ
(Qiyaməti inkar edənlər) belə deyirlər: “Dunya həyatımızdan basqa hec bir həyat yoxdur; oluruk və dirilirik (biri olur, digəri anadan olur; biz oluruk, ovladlarımız, nəslimiz isə yasayır); bizi oldurən ancaq dəhrdir (zamanın gərdisi, omur muddətidir; yasa dolub qocalmagımızdır). Bu barədə onların hec bir biliyi yoxdur. Onlar ancaq zənnə qapılırlar! (Hər seyi zamanın, vaxtın boynuna yıxmaq dogru deyildir, cunki butun canlı və cansız məxluqat kimi zamanın ozunu də yaradan Allahdır)
Surah Al-Jathiya, Verse 24
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا بَيِّنَٰتٖ مَّا كَانَ حُجَّتَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ ٱئۡتُواْ بِـَٔابَآئِنَآ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
(Qiyamətə dair) ayələrimiz onlara acıq-askar oxundugu (soyləndiyi) zaman onların dəlili: “Əgər dogru deyirsinizsə, (vəfat etmis) atalarımızı (dirildib) gətirin gorək!” – deməkdən basqa bir sey deyildir
Surah Al-Jathiya, Verse 25
قُلِ ٱللَّهُ يُحۡيِيكُمۡ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يَجۡمَعُكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
(Ya Pegəmbər!) De: “Allah sizi dirildir, sonra oldurur. Sonra da sizi qiyamət gunu (dirildib) bir yerə yıgacaqdır. Ona (qiyamətə) hec bir səkk-subhə yoxdur, lakin insanların coxu (qiyamətin haqq, təkrar dirilmənin ilkin yaradılısından cox asan oldugunu) bilməz!”
Surah Al-Jathiya, Verse 26
وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يَوۡمَئِذٖ يَخۡسَرُ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
Goylərin və yerin hokmu ancaq Allahın əlindədir. Qiyamət qopacagı gun – məhz o gun batil danısanlar (Allaha iftira yaxanlar) ziyana ugrayacaqlar
Surah Al-Jathiya, Verse 27
وَتَرَىٰ كُلَّ أُمَّةٖ جَاثِيَةٗۚ كُلُّ أُمَّةٖ تُدۡعَىٰٓ إِلَىٰ كِتَٰبِهَا ٱلۡيَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
(Ya Peygəmbər! O gun) hər umməti diz cokmus (yaxud bir yerə yıgılmıs) gorəcəksən. Hər ummət oz (əməl) dəftərinə tərəf cagırılacaqdır. (Onlara belə deyiləcəkdir:) “Bu gun sizə (dunyada) etdiyiniz əməllərin əvəzi (mukafatı və ya cəzası) veriləcəkdir
Surah Al-Jathiya, Verse 28
هَٰذَا كِتَٰبُنَا يَنطِقُ عَلَيۡكُم بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّا كُنَّا نَسۡتَنسِخُ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Bu Bizim kitabımızdır (sizin əməl dəftərinizdir). O sizin əleyhinizə haqqı deyər. Biz sizin etdiyiniz əməlləri (orada mələklərə bir-bir) yazdırmısıq!”
Surah Al-Jathiya, Verse 29
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ فَيُدۡخِلُهُمۡ رَبُّهُمۡ فِي رَحۡمَتِهِۦۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡمُبِينُ
Iman gətirib yaxsı əməl edənlərə gəldikdə, Rəbbi onları Oz mərhəmətinə (Cənnətə) qovusduracaqdır. Bu, acıq-askar qurtulusdur (ugurdur)! (Bundan yaxsısı ola bilməz)
Surah Al-Jathiya, Verse 30
وَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَفَلَمۡ تَكُنۡ ءَايَٰتِي تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَٱسۡتَكۡبَرۡتُمۡ وَكُنتُمۡ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
Kafir olanlara isə (belə deyiləcəkdir): “Məgər ayələrim (dunyada) sizə oxunmurdumu?! Amma siz (onlara qulaq asmaga, iman gətirməyə) təkəbbur gostərdiniz və gunahkar bir tayfa oldunuz
Surah Al-Jathiya, Verse 31
وَإِذَا قِيلَ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَٱلسَّاعَةُ لَا رَيۡبَ فِيهَا قُلۡتُم مَّا نَدۡرِي مَا ٱلسَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنّٗا وَمَا نَحۡنُ بِمُسۡتَيۡقِنِينَ
(Sizə:) “Allahın (oluləri dirildəcəyi barədəki) və’di haqdır və o saata (qiyamətin qopacagına) hec bir səkk-subhə yoxdur!” – deyildiyi zaman: “O saat nədir, bilmirik! Onun ancaq bir zənn (guman) oldugu qənaətindəyik. Biz (qiyamətin qopacagına) əmin deyilik!” – deyə cavab verdiniz
Surah Al-Jathiya, Verse 32
وَبَدَا لَهُمۡ سَيِّـَٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
(O gun dunyada etdikləri) pis əməllərinin cəzası onların gozunə gorunəcək və istehza etdikləri (əzab) onları saracaqdır
Surah Al-Jathiya, Verse 33
وَقِيلَ ٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰكُمۡ كَمَا نَسِيتُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَا وَمَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّـٰصِرِينَ
(Onlara belə) deyiləcəkdir: “Siz bu gununuzə qovusacagınızı (dunyada) unutdugunuz kimi, Biz də bu gun sizi unudacagıq (əbədi əzab icində buraxacagıq). Sizin məskəniniz Cəhənnəmdir. Sizə (Allahın əzabından qurtarmaga) komək edənlər də olmayacaqdır
Surah Al-Jathiya, Verse 34
ذَٰلِكُم بِأَنَّكُمُ ٱتَّخَذۡتُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗا وَغَرَّتۡكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ لَا يُخۡرَجُونَ مِنۡهَا وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
Bu (əzab) ona gorədir ki, siz Allahın ayələrini laga qoyurdunuz; dunya həyatı sizi aldatmısdı!” Bu gun onlar (Cəhənnəmdən) cıxarılmayacaq və onlardan (Allahı razı salan) hec bir uzrxahlıq (tovbə də) qəbul olunmaycaqdır
Surah Al-Jathiya, Verse 35
فَلِلَّهِ ٱلۡحَمۡدُ رَبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَرَبِّ ٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
(Və’dinə sadiq qalaraq mo’min bəndələrinə verdiyi ne’mətlərə və kafirləri, azgınları ducar etdiyi əzaba gorə) goylərin Rəbbi, yerin Rəbbi və aləmlərin Rəbbi olan Allaha həmd olsun
Surah Al-Jathiya, Verse 36
وَلَهُ ٱلۡكِبۡرِيَآءُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Goylərdə və yerdə boyukluk (ululuq yalnız) Ona məxsusdur. O, yenilməz quvvət sahibi, hikmət sahibidir
Surah Al-Jathiya, Verse 37