Surah Luqman - Sinhala Translation by Naseem Ismail And Masoor Maulana, Kaleel
الٓمٓ
alif. lam. mim
Surah Luqman, Verse 1
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ
meva gnanayen piri (mema) dharmaye samahara ayavan vanneya
Surah Luqman, Verse 2
هُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّلۡمُحۡسِنِينَ
(meya) honda dæya karannanta ek rju margaya penvannanak vasayenda, ek varaprasadayak vasayenda ætteya
Surah Luqman, Verse 3
ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ
ovun (kebandu ayadayat) salataya nokadava salat karannaha. sakatda gevamin sitinnaha. paralovada ovun sthira vasayen visvasa karannaha
Surah Luqman, Verse 4
أُوْلَـٰٓئِكَ عَلَىٰ هُدٗى مِّن رَّبِّهِمۡۖ وَأُوْلَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
mevænnan tamange deviyange rju margayehi sitinnaha. jayagrahanaya karannanda movunya
Surah Luqman, Verse 5
وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَشۡتَرِي لَهۡوَ ٱلۡحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَـٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
(movun hæra) minisungen samaharek sitinnaha. ovun (boru prabandha kata adi) puhu puvat milata gena, (eva minisunta kiyava penva) allahge margayen, nodænuvat (janatava) margaya værada yamata salasva, eya samaccalayatada lak kara gannaha. mevænnanta avaman gena dena danduvam niyata vasayenma æta
Surah Luqman, Verse 6
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا وَلَّىٰ مُسۡتَكۡبِرٗا كَأَن لَّمۡ يَسۡمَعۡهَا كَأَنَّ فِيٓ أُذُنَيۡهِ وَقۡرٗاۖ فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
(evæni) ohutada apage ayavan samudiranaya kara penvanu læbuvahot eya ohu noæsunak menda, tamange kan dekema bihiribhavaya ættak menda, unanguva æt vi yanneya. ebævin (nabiye!) ohuta vedana gena dena danduvama magin oba subharamci dena mænava
Surah Luqman, Verse 7
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ لَهُمۡ جَنَّـٰتُ ٱلنَّعِيمِ
(ehet minisungen) kavurun visvasaya taba dæhæmi kriyavan karannoda, ovunta itamat satuta gena dena svargayan æta
Surah Luqman, Verse 8
خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
ehi ovun sadakal rændi sitinu æta. allahge (mema) poronduva satyayaki! ohu (siyallantama) balasampannayeku ha gnanavantayeku vasayen sitinneya
Surah Luqman, Verse 9
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَاۖ وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖۚ وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوۡجٖ كَرِيمٍ
ohuma ahas, kulunu nomætivama nirmanaya kara ætteya. eya obat balannehuya. bhumiya obava nosæli sitima pinisa (sthiravu) kandu (ehi) situva taba vividha vargaye jivinvada visuruva hæriyeya. (minisune! allah vana) apima valakulen varsava væsimata salasva emaginma usas vu vividha vargaye gas væl pælæti jodu jodu vasayen vædennata salasvannemu
Surah Luqman, Verse 10
هَٰذَا خَلۡقُ ٱللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ ٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ بَلِ ٱلظَّـٰلِمُونَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
(ebævin nabiye! oba ovunta mese pavasanu): meva (siyalla) allahge utpadanayan vanneya. ohu hæra, (oba devivarun yayi pavasana) eva kumak nam utpadanaya kara ætteda yanna oba mata penvanu. (ese kisivak) næta. (allah hæra an dæya namadina mema) aparadhakaruvan prakata durmargayehima sitinnaha
Surah Luqman, Verse 11
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا لُقۡمَٰنَ ٱلۡحِكۡمَةَ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِلَّهِۚ وَمَن يَشۡكُرۡ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٞ
niyata vasayenma api lukmanta gnanaya laba dunnemu. “oba allahta krtagna vanu. mandayat kavurun krtagna vanneda, ohu tamange yahapatak venuvenma krtagna vanneya. kavurun (ohuva) pratiksepa karanneda, (ohu tamantama napura soya ganneya. emagin allahta kisima paduvak næta. mandayat) niyata vasayenma allah avasyatavayak nætteku ha prasamsavan himi keneku vasayen sitinneya” (yayi pævasuvemu)
Surah Luqman, Verse 12
وَإِذۡ قَالَ لُقۡمَٰنُ لِٱبۡنِهِۦ وَهُوَ يَعِظُهُۥ يَٰبُنَيَّ لَا تُشۡرِكۡ بِٱللَّهِۖ إِنَّ ٱلشِّرۡكَ لَظُلۡمٌ عَظِيمٞ
lukman tama pututa honda ovadan dun avasthavedi “mage adaraniya putune! oba allahta samanayan notabanu! (mandayat) niyata vasayenma samanayan tæbima imahat vu aparadhayaki” yayi pævasuveya
Surah Luqman, Verse 13
وَوَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ حَمَلَتۡهُ أُمُّهُۥ وَهۡنًا عَلَىٰ وَهۡنٖ وَفِصَٰلُهُۥ فِي عَامَيۡنِ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِي وَلِوَٰلِدَيۡكَ إِلَيَّ ٱلۡمَصِيرُ
tamange demavpiyanta (krtagna vima) gæna minisata api honda ovadan dunnemu. ohuge mava duk karadara mata duk gæhæta vindiman (garbhayehi) ohuva isiluvaya. (ohu ipadunu) pasuda, avurudu dekakata pasuvama ohuta kiri dima natara kalaya. (ebævin minisune!) oba matat obage demavpiyantat krtagna vemin sitinu. (avasanayedi oba) ma vetama pæmina sendu vimata ætteya
Surah Luqman, Verse 14
وَإِن جَٰهَدَاكَ عَلَىٰٓ أَن تُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَاۖ وَصَاحِبۡهُمَا فِي ٱلدُّنۡيَا مَعۡرُوفٗاۖ وَٱتَّبِعۡ سَبِيلَ مَنۡ أَنَابَ إِلَيَّۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
ehet (deviyan yayi) oba nodanna dæya ma hata samanayan vasayen tabana men ovun obata bala kalahot (ema karanavehi) oba e dedenata avanata novanu. ehet melovehi (dæhæmi karanavanhi) oba e dedena samaga itamat adarayen yutuva katayutu karanu. (sæma karanavakadima) ma desama bala sitinnange margayehi oba anugamanaya kara katayutu karamin sitinu. pasuva oba (siyallanma) ma vetama pæmina sendu viya yutuva ætteya. oba karamin siti dæya gæna (e atara) ma obata upades dennemi
Surah Luqman, Verse 15
يَٰبُنَيَّ إِنَّهَآ إِن تَكُ مِثۡقَالَ حَبَّةٖ مِّنۡ خَرۡدَلٖ فَتَكُن فِي صَخۡرَةٍ أَوۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ أَوۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَأۡتِ بِهَا ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٞ
(nævatat lukman tama pututa) “mage dayabara putune! (honda ho naraka ho) eya ek aba ætayaka pramanayak vuvat (kam næta) eya ek (kalu gal) talavaka ho ahashi ho bhumiyehi ho (sængavi) tibuna vuvada, (gananaya karana vita) niyata vasayenma allah eyada genævit tabanu æta. (mandayat) niyata vasayenma allah itamat tiyunu buddhiyakin yukta keneku ha (siyalla) hondin danneku vasayen sitinneya”
Surah Luqman, Verse 16
يَٰبُنَيَّ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱنۡهَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَآ أَصَابَكَۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ
“mage dayabara putune! oba salataya nokadava itu karamin sitinu. dæhæmi kriyavan magin polambava papatara kriyavangen (minisunva) æt kara tabanu. obata æti vana duk gæhæta oba ivasilivantava vinda dara ganu. kriyavangen meya itamat vira kriyavaki”
Surah Luqman, Verse 17
وَلَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٖ
“(unangu vi) obage muhuna minisungen ætata noharavanu! bhumiyehi adambara bas edadaminda katayutu nokaranu! unangu vi adambara bas edadana siyallanvama niyata vasayenma allah priya karanne næta”
Surah Luqman, Verse 18
وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ
“obage gamanehi (adambarayada, unangubhavayada nomætiva) madhyasthabhavayama priya karanu. obage katahanada pahat kara ganu. (mandayat) niyata vasayenma katahanaval siyallagen itamat pilikul sahagata vanne, buruvage (karkasaka) katahanayi!” (yayi pævasuveya)
Surah Luqman, Verse 19
أَلَمۡ تَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَأَسۡبَغَ عَلَيۡكُمۡ نِعَمَهُۥ ظَٰهِرَةٗ وَبَاطِنَةٗۗ وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يُجَٰدِلُ فِي ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَلَا هُدٗى وَلَا كِتَٰبٖ مُّنِيرٖ
(minisune!) ahashida, bhumiyehida, æti dæya niyata vasayenma allah obata vasanga kara di ætteya yannada, ohu tama varaprasadayan guptavada, prasiddhiyeda, oba kerehi pahala kara ætteya yannada, oba dutuve nædda? (me siyalla mese tibiyadi) minisungen samaharek adhyapana dænuma ho (tarkanukula) rju margaya ho alokamat dharma (granthayehi sadhakayan) ho nomætiva allah gæna (nikarune) tarka karannaha.”
Surah Luqman, Verse 20
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ ٱتَّبِعُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ قَالُواْ بَلۡ نَتَّبِعُ مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ يَدۡعُوهُمۡ إِلَىٰ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ
allah pahala kala (mema dharmaya) anugamanaya karanu” yayi ovunta kiyanu læbuvahot eyata ovun “noeseya! apage mutun mittan kumak kerehi sitiyodæyi api dutuvemuda, eyama anugamanaya karannemu” yayi pavasannaha. (kimekda!) ovun (mutun mittan)va seyitan dalu la dævena danduvama desata aradhana kara, (ovunda gos) sitiya vuvada, (movun ovunva anugamanaya kara yannehuda)
Surah Luqman, Verse 21
۞وَمَن يُسۡلِمۡ وَجۡهَهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰۗ وَإِلَى ٱللَّهِ عَٰقِبَةُ ٱلۡأُمُورِ
kavurun tamange muhuna sampurnayenma allah desata harava dæhæmi dæyada karamin sitinneda, ohu niyata vasayenma (nokæpena) itamat saktimat kambayak allagena sitinneya. siyalu karanavange avasanayada allah vetama ætteya
Surah Luqman, Verse 22
وَمَن كَفَرَ فَلَا يَحۡزُنكَ كُفۡرُهُۥٓۚ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ فَنُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
(nabiye!) kavurun ho (obava) pratiksepa kara hæriyahot ohuge pratiksepaya obava dukehi gæli ya noyutuya. ovun apa vetama pæminiya yutuva ætteya. e atara ovunge (mema) kriyava gæna api ovunta upades dennemu. niyata vasayenma allah (minisunge) hrdayanhi æti dæya hondin danneku vasayen sitinneya
Surah Luqman, Verse 23
نُمَتِّعُهُمۡ قَلِيلٗا ثُمَّ نَضۡطَرُّهُمۡ إِلَىٰ عَذَابٍ غَلِيظٖ
(me atara) podiyak suvaya vindina se ovunva api athæra dama sitinnemu. pasuvada, daruna danduvama desata (yana lesata) api ovunva bala kara harinnemu
Surah Luqman, Verse 24
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
(nabiye!) “ahasda, bhumiyada utpadanaya kale kavarekda?”yi oba ovungen vimasanne nam, eyata ovun “allah” yayi niyata vasayenma pavasanu æta. (eyata “metaram durata ho dænuma tibima gæna) siyalu prasamsa allahtaya” yayi pavasanu mænava! ehet ovungen vædi deneku (deviyanva mese prasamsa kara suvi suddha kirimata) dæna ganne næta
Surah Luqman, Verse 25
لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ ٱلۡحَمِيدُ
ahashida, bhumiyehida æti siyalla allahtama ayatya! (ehet) niyata vasayenma (mevayen kisivak) avasya novanneku vasayen ha prasamsaven piri keneku vasayen sitinna allahya
Surah Luqman, Verse 26
وَلَوۡ أَنَّمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن شَجَرَةٍ أَقۡلَٰمٞ وَٱلۡبَحۡرُ يَمُدُّهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦ سَبۡعَةُ أَبۡحُرٖ مَّا نَفِدَتۡ كَلِمَٰتُ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
polovehi æti gas kolan siyalla pæn bavatada, muhudu siyalle (jalaya tinta bavata)da tibi, (eya ivara vi) nævatat sagarayan hata (tinta bavata) tibi (livimata) upakara vuva vuvada, allahge ayavan niyata vasayenma (liya) nima kala nohæka. niyata vasayenma allah (siyallata) balasampannayeku ha gnanavantayeku vasayen sitinneya
Surah Luqman, Verse 27
مَّا خَلۡقُكُمۡ وَلَا بَعۡثُكُمۡ إِلَّا كَنَفۡسٖ وَٰحِدَةٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعُۢ بَصِيرٌ
(minisune! arambhayedi) obava (alutin) nirmanaya kirimada, (maranayata pat vu pasu) obata pana di nægitimata sælæsvimada, (obagen) kenekuva nirmanaya kirima (nirmanaya kara pana dima) menma misa, vena kisivak næta. niyata vasayenma allah (siyalla) savan denneku ha avadhanayen yutuva balanneku vasayen sitinneya
Surah Luqman, Verse 28
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَيُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَأَنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
(nabiye!) niyata vasayenma allah ratriya dahavalehi ætulu vimata salasvanneya. dahavala ratriyehi ætulu vimata salasvanneya. suryayada, candrayada, (tamange palana balaya tula) yatapat kara tabanneya yanna oba dutuve nædda? (mevayen) sæma dæyakma (eya, eyata ohu) niyama kara æti kala avakasayata anuva katayutu karanneya. niyata vasayenma allah oba karana dæya hondin danneku vasayen sitinneya
Surah Luqman, Verse 29
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدۡعُونَ مِن دُونِهِ ٱلۡبَٰطِلُ وَأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡكَبِيرُ
meva siyalla niyata vasayen allahma satya deviyan yannatada, ohu hæra ovun (devivarun yayi) aradhana karana dæya boru dæya yannatada, niyata vasayen allahma itamat visalavantayeku ha usasvantayekuda vanneya yannatada (sadhakayan vasayen ætteya)
Surah Luqman, Verse 30
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱلۡفُلۡكَ تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنۡ ءَايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ
allahge varaprasadayangen muhudehi yatra karana nævda ohuge sadhayan obata dænum diya hæki dæyak vasayen tikhenu (nabiye!) oba avadhanaya kara bæluve nædda? ivasilivantava (duk karadara) vinda daragena sitimin ohuta krtagna vana siyallantama niyata vasayenma mehi sadhakayan (bohomayak) æta
Surah Luqman, Verse 31
وَإِذَا غَشِيَهُم مَّوۡجٞ كَٱلظُّلَلِ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ فَلَمَّا نَجَّىٰهُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ فَمِنۡهُم مُّقۡتَصِدٞۚ وَمَا يَجۡحَدُ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَّا كُلُّ خَتَّارٖ كَفُورٖ
(næve gaman karana) ovunva (suli sulam hama, hæma pættenma) rala mudun vahala men vatakara gat avasthavedi allahta avanata vi kalavam novuna manasin yutuva ohuta aradhana kara, prarthana karannaha. ohu ovunva veralehi goda bassava bera gatte nam, ovungen samaharekma itamat santa lilaven katayutu karannaha. (vædi deneku simava ikmava katayutu karannaha). itamat gunamaku aparadhakaruvan hæra, (vena kisivekut) apage sadhakayan (mese) pratiksepa karanne næta
Surah Luqman, Verse 32
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ وَٱخۡشَوۡاْ يَوۡمٗا لَّا يَجۡزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِۦ وَلَا مَوۡلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِۦ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ
minisune! obage deviyanta biya vanu. ek dinayak gæna biya vanu. (edinadi) piya daruvata udav karanne næta. daruva piyata kisima udavvak karanne næta. (sæma denekuma tamanvama bera gænimata prayatna daramin sitina dinayaki). niyata vasayenma (edina pæminenu æta yana) allahge poronduva satyayaki. ebævin melova jivitaya obava ravata dæmiya yutu næta. (seyitan vana) mayakarayada allah gæna obava ravata dæmiya yutu næta
Surah Luqman, Verse 33
إِنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلسَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ ٱلۡغَيۡثَ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡأَرۡحَامِۖ وَمَا تَدۡرِي نَفۡسٞ مَّاذَا تَكۡسِبُ غَدٗاۖ وَمَا تَدۡرِي نَفۡسُۢ بِأَيِّ أَرۡضٖ تَمُوتُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرُۢ
niyata vasayenma (yuga avasana) kalaya gæna vu gnanaya allahge sannidhanaye (pamanak)ma ætteya. ohuma varsava pahala karanneya. ohuma garbhayanhi æti dæyada danneya. (ohu hæra) kisivekut heta dina ohu kumak karanneda yanna nodanneya. ohu kumana bhumiyaka maranayata pat vanneda yannada (ohu hæra) kisivekut nodanneya. niyata vasayenma allahma (meva) hondin danneku ha dænuvat keneku vasayenma sitinneya
Surah Luqman, Verse 34